تعیین و رعایت فاصله مناسب پنلهای خورشیدی از لبه پشتبام یکی از اقدامات ضروری در نصب نیروگاههای پشتبامی است. این فاصله نه تنها یک پیشنهاد طراحی، بلکه یک الزام فنی و قانونی است که دو هدف مهم دارد: اول، حفظ پایداری سیستم با جلوگیری از قرار گرفتن پنلها در منطقه مکش باد در لبه پشتبام. دوم، تأمین ایمنی آتشنشانی برای ایجاد دسترسی ایمن و انجام عملیات اضطراری. در ادامه، دلایل این الزامات و فواصل مناسب برای اجرای ایمن در پروژههای مختلف بررسی خواهد شد.
نیروی مکش یا بالابرنده باد یکی از قویترین نیروهایی است که یک آرایه خورشیدی در روی پشتبام با آن روبهرو میشود. زمانی که باد از سطح پشتبام عبور میکند، در نزدیکی لبهها و گوشهها، جریان هوا به حالت گردابی تبدیل میشود و مکش شدیدی ایجاد میکند.
این نیروی مکش در فاصلهای حدود ۱ تا ۱.۵ متری از لبههای پشتبام بیشترین شدت خود را دارد. نصب پنلها در این نواحی پرفشار میتواند باعث افزایش احتمال جدا شدن آنها از پشتبام در هنگام طوفان و در نتیجه خسارت به ساختمان و محیط اطراف شود.
با عقب کشیدن پنلها از لبه پشتبام، پنلها در منطقهای با فشار باد کمتری قرار میگیرند و این کار موجب ایمنتر شدن نصب و کاهش احتمال جدا شدن پنلها میشود. برای اکثر پشتبامهای مسکونی با ارتفاع متوسط (زیر ۱۰ متر)، حفظ فاصله حداقل ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر از لبههای پشتبام، پنلها را از قویترین نقاط مکش باد دور نگه میدارد و از آسیبهای احتمالی جلوگیری میکند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقالهای در وبسایت دکتر سولار با عنوان «راهنمای تخصصی طراحی سازه نیروگاه خورشیدی در مناطق بادخیز» به بررسی الزامات فنی طراحی سازه نگهدارنده پنلهای خورشیدی در مناطق بادخیز کشور پرداخته است.
مهمترین الزام قانونی که تعیینکننده فاصله پنلهای خورشیدی از لبه پشتبام میباشد، مقررات ایمنی آتشنشانی است. این مقررات بهطور صریح بر لزوم حفظ فاصله کافی برای تردد مأموران آتشنشانی و ایجاد یک مسیر امن برای دسترسی اضطراری در اطراف تجهیزات نصبشده روی پشتبام تأکید دارند.
در صورت بروز آتشسوزی در ساختمان، پرسنل آتشنشانی به یک مسیر خالی و بدون مانع برای حرکت ایمن روی پشتبام نیاز دارند. همچنین، باید فضای کافی برای ایجاد مناطق تهویه جهت تخلیه دود و حرارت فراهم باشد. نصب پنلها نباید مانع عملیات نجات و اطفاء حریق شود.
اکثر کدهای ساختمانی (مانند کدهای بینالمللی که مبنای بسیاری از مقررات محلی هستند) ایجاب میکنند که یک مسیر دسترسی خالی در اطراف آرایه خورشیدی وجود داشته باشد. برای انطباق با استانداردهای ایمنی، توصیه میشود که یک فاصله حداقل ۹۰ سانتیمتر تا ۱.۵ متر در اطراف محیط آرایه خورشیدی (چه از لبه پشتبام و چه از موانع دیگر) رعایت شود تا ایمنی در شرایط اضطراری تضمین گردد.
در زمینه الزامات نصب پنلهای خورشیدی در پشتبام ساختمانهای مسکونی، مقاله منتشر شده در وبسایت NFPA با عنوان «Residential Solar Panel Requirements» اطلاعات مفیدی ارائه میدهد.
همچنین «متن راهنمای فنی نصب سیستمهای خورشیدی روی پشتبام» ویژه مسیرهای دسترسی، فاصلههای ایمنی و نکات اجرایی تحت الزامات بینالمللی ساختمانهای مسکونی است، در وبسایت Sustainable Energy Action منتشر شده است.
رعایت فاصله عقبنشینی تنها بخشی از الزامات یک طراحی ایمن است. برای تضمین عملکرد صحیح و انطباق کامل نیروگاههای پشتبامی، نکات زیر باید در تمام مقیاسها رعایت شوند:
همواره باید از محافظهکارانهترین (بزرگترین) فاصله که توسط یکی از دو الزام (باد یا آتشنشانی) تعیین شده، استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر استاندارد باد ۶۰ سانتیمتر و استاندارد آتشنشانی ۱ متر فاصله را الزامی میکند، باید فاصله ۱ متر را در نظر بگیرید.
این تجهیزات باید در محلی نصب شوند که به راحتی قابل رؤیت و دسترسی باشند و فاصله کافی از پنلها داشته باشند تا پرسنل بتوانند در شرایط اضطراری، برق سیستم را بدون برخورد با آرایه، به سرعت قطع کنند.
فضای کاری و دسترسی به کنتورهای هوشمند و تابلوی اصلی باید کاملاً باز و طبق استاندارد حفظ شود تا در مواقع ضروری دسترسی سریع و ایمن فراهم گردد.
فاصله پنلها از موانع دیگر روی پشتبام (مانند دودکشها، جانپناهها یا دیوارهای کوتاه) باید به گونهای محاسبه شود که سایهاندازی آنها در طول روز، بهخصوص در ساعات اوج تابش (۱۰ صبح تا ۳ بعد از ظهر)، روی پنلها نیفتد. این موضوع برای بهینهسازی تولید انرژی و جلوگیری از آسیبهای ناشی از پدیده نقاط داغ (Hot Spots) بسیار مهم است.
فاصله پنلهای خورشیدی از لبه پشتبام نه تنها یک انتخاب طراحی، بلکه یک الزام ضروری مهندسی و قانونی برای تمامی پروژههای پشتبامی است. این فاصله دو هدف اساسی را محقق میکند:
• پایداری سازهای: با دور نگه داشتن پنلها از مناطق بحرانی مکش باد در لبهها و گوشههای پشتبام، خطر جدا شدن آرایه در شرایط طوفانی به حداقل میرسد.
• ایمنی عملیاتی: رعایت مسیرهای دسترسی اجباری (معمولاً ۹۰ سانتیمتر تا ۱.۵ متر) اطمینان میدهد که در زمان حریق یا سایر سوانح، پرسنل آتشنشانی میتوانند بهطور ایمن به سقف دسترسی پیدا کرده و عملیات مهار آتش را انجام دهند.
برای نصب ایمن و استاندارد، نصابان باید همیشه بزرگترین فاصله تعیینشده از الزامات آتشنشانی یا محاسبات باد را رعایت کرده و دسترسی به تجهیزات کلیدی مانند اینورترها و کلیدهای قطع بار را حفظ کنند. این انطباق، طول عمر سیستم و ایمنی ساختمان را تضمین میکند.
برای اطلاع از مراحل اجرایی کامل نیروگاههای خورشیدی در کشور، از مطالعه اولیه تا راهاندازی، مقالهای در وبسایت دکتر سولار با عنوان «گامبهگام تا احداث یک نیروگاه خورشیدی» به این موضوع پرداخته است.
ارسال نظر
آموزش خورشیدی 
خبرهای مرتبط