با گسترش بحران تغییرات اقلیمی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. نیروگاه‌های خورشیدی به‌عنوان منبعی پاک، بدون آلایندگی مستقیم، در مقایسه با نیروگاه‌های حرارتی (گازی، نفتی و زغالی) نقش مهمی در کاهش ردپای کربن دارند. اما این کاهش تا چه میزان است؟ آیا می‌توان آن را به‌صورت دقیق محاسبه کرد؟
برای محاسبه میزان کاهش آلایندگی، باید بدانیم که نیروگاه‌های حرارتی معمولاً به ازای تولید هر یک مگاوات‌ساعت برق، حدود ۰٫۵ تا ۱ تن دی‌اکسیدکربن (CO₂) وارد جو می‌کنند. این عدد بسته به نوع سوخت (گاز طبیعی، مازوت یا زغال‌سنگ) متفاوت است. به‌عنوان پایه محاسبه، مقدار میانگین ۷۰۰ کیلوگرم CO₂ به‌ازای هر مگاوات‌ساعت در ایران در نظر گرفته می‌شود.
از سوی دیگر، نیروگاه خورشیدی در حین تولید برق، آلایندگی مستقیم ندارد. بنابراین، کل برقی که از طریق خورشید تولید می‌شود، معادل کاهش انتشار همان میزان آلایندگی ناشی از نیروگاه حرارتی است.
| ظرفیت نیروگاه خورشیدی | تولید سالانه (با راندمان 80% و تابش 6 ساعت) | کاهش انتشار سالانه CO₂ |
|---|---|---|
| 20 کیلووات | ~29,000 کیلووات‌ساعت | ≈ 20.3 تن CO₂ |
| 100 کیلووات | ~145,000 کیلووات‌ساعت | ≈ 101.5 تن CO₂ |
| 1 مگاوات | ~1,450,000 کیلووات‌ساعت | ≈ 1,015 تن CO₂ |
| 10 مگاوات | ~14,500,000 کیلووات‌ساعت | ≈ 10,150 تن CO₂ |
به عبارتی، هر مگاوات نیروگاه خورشیدی معادل کاهش بیش از ۱۰۰۰ تن CO₂ در سال خواهد بود.
کاهش آلایندگی نیروگاه‌های خورشیدی فقط به CO₂ محدود نمی‌شود. از دیگر مزایای زیست‌محیطی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش انتشار ذرات معلق (PM10 و PM2.5): که از احتراق سوخت‌های فسیلی ناشی می‌شوند.
کاهش انتشار SO₂ و NOx: گازهایی که در شکل‌گیری باران اسیدی و مشکلات تنفسی نقش دارند.
کاهش مصرف آب: نیروگاه‌های حرارتی برای خنک‌سازی به آب زیادی نیاز دارند، درحالی‌که نیروگاه خورشیدی تقریباً فاقد مصرف آب است.
طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت، هر تن CO₂ که وارد جو می‌شود، بین ۵۰ تا ۱۰۰ دلار هزینه اجتماعی (هزینه درمان، مرگ‌ومیر زودرس، از کارافتادگی و...) دارد. بنابراین، تنها یک نیروگاه خورشیدی ۱ مگاواتی می‌تواند سالانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار دلار در هزینه‌های اجتماعی ناشی از آلودگی صرفه‌جویی ایجاد کند.
با در نظر گرفتن بحران اقلیمی، کمبود آب و آلودگی روزافزون هوا در شهرهای ایران، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی نه‌تنها از نظر اقتصادی بلکه از دید زیست‌محیطی نیز کاملاً توجیه‌پذیر است. سیاست‌گذاران باید در محاسبه منافع پروژه‌های تجدیدپذیر، صرفاً بر پایه بازگشت مالی مستقیم تکیه نکنند، بلکه منافع بلندمدت کاهش آلایندگی را نیز به‌عنوان معیار اصلی در نظر بگیرند.
برای پروژه‌هایی که در مناطق پرآلاینده یا دارای مصرف بالا قرار دارند (مانند شهرهای صنعتی یا صنایع آلاینده)، اولویت دادن به انرژی خورشیدی می‌تواند در کاهش ریسک‌های زیست‌محیطی و ارتقاء سلامت عمومی جامعه تأثیرگذار باشد.
ارسال نظر
برق خورشیدی 
خبرهای مرتبط
