در سال‌های اخیر، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور سرعت گرفته و دولت با افزایش نرخ خرید تضمینی برق خورشیدی، سرمایه‌گذاران را به احداث نیروگاه‌های خورشیدی ترغیب می‌کند. این اقدام هم به تأمین پایدار انرژی کمک می‌کند و هم فرصت‌های اقتصادی جذابی برای تولیدکنندگان برق خورشیدی فراهم می‌آورد. در این مطلب به بررسی نقش نهادهای مسئول، اهداف سیاست خرید تضمینی برق خورشیدی، نرخ‌های مصوب و تعرفه‌های تشویقی پرداخته می‌شود.
سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) به عنوان نهاد اصلی، مسئولیت اجرای سیاست‌های خرید تضمینی برق را در کشور بر عهده دارد. این سازمان زیر نظر وزارت نیرو فعالیت می‌کند و وظایف آن از تنظیم مقررات تا نظارت بر کل فرآیند احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر را شامل می‌شود. وزارت نیرو نیز با تعیین و ابلاغ نرخ‌های خرید تضمینی، چارچوب کلی این سیاست را مشخص می‌کند و از طریق تصویب آیین‌نامه‌ها، ایجاد مشوق‌های اقتصادی و تضمین خرید بلندمدت برق خورشیدی، بستر قانونی و اجرایی لازم را برای جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم می‌سازد.
سیاست خرید تضمینی برق در ایران، یک ابزار استراتژیک است که چندین هدف مهم اقتصادی و اجتماعی را دنبال می‌کند. این رویکرد، فراتر از صرفاً خرید انرژی، به طور فعال از سرمایه‌گذاری و رشد صنعت داخلی پشتیبانی می‌کند. ایجاد یک جریان درآمدی پایدار و بلندمدت، یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌ها برای جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است.
در ارتباط با این موضوع، در مقاله‌ای در دکتر سولار با عنوان «سه مدل فروش برق خورشیدی در ایران؛ از قرارداد تضمینی تا بورس انرژی»، سه روش فروش برق خورشیدی بررسی شده است: فروش تضمینی برق ۲۰ ساله، فروش بر اساس قرارداد ماده ۱۲ و فروش در بورس انرژی.
مهم‌ترین هدف این سیاست، جذب سرمایه‌گذاری خصوصی و کاهش ریسک آن از طریق ارائه یک جریان درآمدی پایدار و بلندمدت ۲۰ ساله است. این رویکرد، به عنوان یک سیاست صنعتی، به توسعه فناوری، اشتغال‌زایی و ایجاد جذابیت اقتصادی معقول با حداقل نرخ بازده داخلی ۳۰ درصد کمک می‌کند. همچنین، این سیاست به دولت امکان می‌دهد تا وابستگی شبکه برق به سوخت‌های فسیلی را کاهش داده و از بحران‌های کمبود برق، به ویژه در فصول گرم سال، جلوگیری کند.
برای اطلاعات بیشتر، در مقاله دیگری در دکتر سولار با عنوان «عرضه برق خورشیدی در بورس انرژی: از قرارداد نقدی تا خرید تضمینی»، انواع قراردادهای عرضه برق خورشیدی شامل قرارداد نقدی، سلف، اختیار معامله و خرید تضمینی بررسی شده است.
این جدول نرخ‌های مصوب خرید تضمینی برق برای نیروگاه‌های خورشیدی انشعابی در سال ۱۴۰۴ را بر اساس ظرفیت نیروگاه نشان می‌دهد.مقایسه مقیاس‌های مختلف نیروگاه بیانگر تفاوت قابل توجه در نرخ خرید برق و بازده اقتصادی هر پروژه است.
| ردیف | مقیاس | ظرفیت نیروگاه | نرخ خرید پایه تضمینی برق (ریال) |
| ۱ | نیروگاه خورشیدی کوچک | ۲۰۰ کیلووات و کمتر | ۳۸،۲۰۰ |
| ۲ | نیروگاه خورشیدی متوسط تا بزرگ | بین ۲۰۰ کیلووات تا ۱ مگاوات | ۳۱،۵۰۰ |
| ۳ | نیروگاه خورشیدی بزرگ | از ۱ تا ۱۰ مگاوات | ۲۸،۰۰۰ |
سیاست دولت علاوه بر نرخ‌های استاندارد، تعرفه‌های تشویقی را برای نیروگاه‌هایی در نظر گرفته که تحت طرح‌های حمایتی احداث می‌شوند. این طرح‌ها شامل پروژه‌هایی برای اقشار کم‌درآمد و مدارس احداث‌شده توسط خیرین است. نرخ خرید برق از این نیروگاه‌ها با اعمال ضریب تشویقی ۱.۲ افزایش می‌یابد که این رویکرد، ابعاد اجتماعی را نیز در بر می‌گیرد. به این ترتیب، نرخ خرید برق برای نیروگاه‌های زیر ۲۰۰ کیلووات به ۴۵,۸۴۰ ریال می‌رسد. برای احداث این نیروگاه‌ها، تسهیلات قرض‌الحسنه با بازپرداخت بلندمدت ارائه می‌شود. درآمد حاصل از فروش برق تولیدی، به اندازه‌ای است که اقساط وام را پوشش داده و پس از آن به عنوان یک منبع درآمد پایدار برای مددجو باقی می‌ماند.
نرخ‌های جدید خرید تضمینی برق خورشیدی در مقایسه با سال‌های قبل رشد قابل‌توجهی داشته است. علت اصلی این افزایش، سیاست دولت در تعدیل سالانه تعرفه‌ها متناسب با نرخ تورم است تا ارزش واقعی درآمد سرمایه‌گذاران در بلندمدت حفظ شود. قراردادهای خرید تضمینی نیز ۲۰ سال اعتبار دارند، اما طبق ضوابط، پس از گذشت ۱۰ سال نخست، نرخ پایه خرید برق به میزان ۳۰ درصد کاهش خواهد یافت. این اقدام نشان‌دهنده یک رویکرد بلندمدت و پایدار برای حمایت از تولید انرژی خورشیدی است.
برای آشنایی بیشتر با هزینه احداث، درآمد سالانه و بازگشت سرمایه نیروگاه‌های خورشیدی، در مقاله‌ای در دکتر سولار با عنوان «قیمت برق خورشیدی ۱۴۰۴؛ هزینه، درآمد و بازگشت سرمایه نیروگاه‌های خورشیدی»، اطلاعات مفیدی در این زمینه ارائه می‌دهد.
نرخ خرید تضمینی برق خورشیدی توسط دولت، نه‌تنها ابزاری برای حمایت از سرمایه‌گذاران و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است، بلکه به عنوان یک سیاست راهبردی، زمینه‌ساز تحول در ساختار انرژی کشور محسوب می‌شود. از یک سو، این سیاست با ایجاد درآمدی پایدار و کاهش ریسک مالی، بخش خصوصی را به سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی ترغیب می‌کند و از سوی دیگر، با کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و کنترل بحران‌های برق در کشور، به پایداری شبکه انرژی کمک می‌نماید.
ارسال نظر
آموزش خورشیدی 
خبرهای مرتبط
