در سالهای اخیر، نیروگاههای خورشیدی کوچکمقیاس، به ویژه در ظرفیتهای ۵ کیلووات، به گزینهای محبوب برای سرمایهگذاران خرد در کشور تبدیل شده است. جذابیت این پروژهها به دلیل نیاز به سرمایه اولیه نسبتاً کمتر، سادگی نصب و نگهداری، و سیاستهای حمایتی دولت برای خرید برق تضمینی است. در ادامه، ابتدا هزینههای کلی پروژه نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی بررسی میشود، سپس مدل درآمدزایی و زمان بازگشت سرمایه این پروژه مورد ارزیابی قرار میگیرد.
احداث یک نیروگاه خورشیدی در مقیاس ۵ کیلووات، یک پروژه زیرساختی کوچک محسوب میشود که عمدتاً روی پشتبام منازل یا فضاهای کوچک نصب میگردد.اصلیترین بخش سرمایهگذاری، مربوط به تأمین تجهیزات کلیدی نیروگاه مطابق زیر است:
پنلهای خورشیدی: مهمترین بخش سیستم که وظیفه تبدیل نور خورشید به برق را بر عهده دارند.
اینورتر: تجهیزاتی که برق تولیدی پنلها را به برق قابل استفاده برای شبکه تبدیل میکنند.
سازههای نگهدارنده: سازههایی که پنلها را با زاویه مناسب روی پشتبام یا زمین ثابت نگه میدارند.
تجهیزات حفاظتی: شامل انواع کلیدهای برق، تابلوهای توزیع و سیستم ارتینگ برای محافظت از نیروگاه.
کابلها و اتصالات: برای انتقال برق بین پنلها، اینورتر و شبکه سراسری.
علاوه بر این، هزینههای جانبی دیگری نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:
هزینههای مجوز و اداری: دریافت مجوزهای لازم از سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری انرژی برق (ساتبا) و سایر نهادهای مربوطه.
هزینههای نصب و راهاندازی: شامل دستمزد پیمانکاران، آمادهسازی محل نصب (حدود ۵۰ تا ۶۰ متر مربع فضا) و نصب و راهاندازی نهایی سیستم.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقالهای در دکتر سولار با عنوان «قیمت برق خورشیدی ۱۴۰۴، هزینه، درآمد و بازگشت سرمایه نیروگاههای خورشیدی»، هزینه، درآمد و بازگشت سرمایه نیروگاههای خورشیدی» جزئیات هزینههای نصب نیروگاه خورشیدی از پنل و اینورتر گرفته تا کابلها و تجهیزات جانبی را ارائه میدهد و همچنین درآمد حاصل از فروش برق و بازگشت سرمایه در شرایط اقتصادی ایران را تحلیل میکند.
پس از برآورد هزینه اولیه احداث نیروگاه خورشیدی، بررسی هزینههای دوره بهرهبرداری از جمله نگهداری، استهلاک تجهیزات و کاهش راندمان پنلها اهمیت ویژهای دارد؛ چرا که این عوامل تأثیر مستقیم بر سودآوری و زمان بازگشت سرمایه خواهند داشت.
در تحلیل دقیق بازگشت سرمایه یک نیروگاه خورشیدی، باید هزینههای نگهداری و کاهش طبیعی راندمان پنلها را نیز در نظر گرفت. برای یک نیروگاه ۵ کیلوواتی، این هزینهها به شرح زیر است:
• هزینه نگهداری سالانه: حدود ۱% از سرمایهگذاری اولیه.
• کاهش راندمان پنلها: حدود ۰.۷% در سال.
بنابراین، مجموعاً حدود ۱.۷% از سرمایهگذاری اولیه در سال باید به عنوان هزینه عملیاتی و استهلاک نیروگاه خورشیدی ۵ کیلووات در نظر گرفته شود که مطابق زیر بدست میآید:
در مورد روند افت توان پنلهای خورشیدی، مقاله «Photovoltaic Degradation Rates — An Analytical Review» از NREL بررسی میکند که توان خروجی پنلهای خورشیدی در طول زمان چگونه کاهش مییابد و نشان میدهد که اکثر ماژولها افت سالانهای کمتر از ۱٪ دارند و به طور متوسط حدود ۰.۵٪ تا ۰.۸٪ در سال کاهش عملکرد دارند.
همچنین مقاله «Solar Panel Degradation and the Lifespan of Solar Panels» در Paradise Solar Energy به بررسی فرایند کاهش عملکرد پنلهای خورشیدی در طول زمان میپردازد. این مقاله توضیح میدهد که پنلهای مدرن به طور متوسط سالانه ۰.۵ تا ۰.۸ درصد کاهش عملکرد دارند و معمولاً پس از ۲۵ تا ۳۰ سال همچنان قادر به تولید انرژی پاک هستند.
درآمد یک نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی از طریق فروش برق تولیدی به شبکه سراسری به دست میآید. برای این نوع نیروگاه، تنها یک مدل درآمدزایی وجود دارد که یک قرارداد ۲۰ ساله با نرخ ثابت ریالی است که در ادامه بررسی میشود.
این مدل یکی از رایجترین و کمریسکترین روشهای سرمایهگذاری است. در این قرارداد، برق تولیدی به مدت ۲۰ سال با یک نرخ تضمینی و از پیش تعیین شده به دولت فروخته میشود. درآمد حاصل از این قرارداد، به صورت ریالی و مطابق با نرخهای ابلاغی ساتبا پرداخت میشود که سالانه بر اساس نرخ تورم تعدیل میشود.
اکنون با در نظر گرفتن هزینههای نگهداری و استهلاک، میتوان درآمد خالص سالانه را محاسبه و بر اساس آن زمان بازگشت سرمایه را تعیین کرد.
برای محاسبه دقیق زمان بازگشت سرمایه، ابتدا باید کل هزینههای سالانه (نگهداری و استهلاک) را از درآمدهای ناخالص سالانه کسر کنیم تا درآمد خالص به دست آید. سپس با تقسیم هزینه اولیه پروژه بر درآمد خالص سالانه، زمان بازگشت سرمایه را تعیین میشود.
سرمایهگذاری اولیه: ۱۸۰ میلیون تومان
هزینه نگهداری و استهلاک سالانه: ۳.۰۶ میلیون تومان
درآمد خالص سالانه: ۳۵ میلیون تومان (درآمد ناخالص) - ۳.۰۶ میلیون تومان (هزینه نگهداری و استهلاک سالانه) = ۳۱.۹۴ میلیون تومان
با توجه به این محاسبات، سرمایهگذار نیروگاه خورشیدی ۵ کیلووات میتواند انتظار داشته باشد که در حدود ۵ سال و ۷.۵ ماه، کل سرمایه اولیه خود را بازیابی کند.
در جدول زیر، زمان تقریبی بازگشت سرمایه یک نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی بر اساس تنها مدل فروش برق برای این نیروگاه آمده است. مقایسه درآمد خالص و مدت زمان بازگشت سرمایه، دیدی روشن برای تصمیمگیری سرمایهگذاران ارائه میدهد. درآمد خالص سالانه برابر مقدار درآمدی است که پس از کسر هزینههای نگهداری و افت راندمان باقی میماند.
| مدل فروش برق | درآمد سالانه | درآمد خالص سالانه | زمان بازگشت سرمایه (سال) | توضیح |
| قرارداد خرید تضمینی (ماده ۶۱) – مدل ریالی | ۳۵ میلیون تومان | ۳۱.۹۴ میلیون تومان | ۵.۶۳ | درآمد ثابت و تضمینی ۲۰ ساله، بازدهی قابل قبول |
سرمایهگذاری در نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی، یک تصمیم مالی هوشمندانه است که میتواند درآمدی پایدار و بلندمدت را به ارمغان بیاورد. قرارداد خرید تضمینی (ماده ۶۱) با بازگشت سرمایه تقریبی ۵.۶ سال، امنترین گزینه محسوب میشود. با توجه به نیازها و سطح ریسکپذیری، سرمایهگذار میتواند از مزایای اقتصادی این پروژه بهرهمند شود.
ارسال نظر
آموزش خورشیدی 
خبرهای مرتبط