میانگین تابش انرژی خورشیدی روزانه بر سطح افقی در بخشهای وسیعی از کشورمان، رقمی بین ۵.۵ تا ۶ کیلووات است. این میزان، پتانسیل بالایی را برای تولید برق از طریق سامانههای فتوولتائیک در سراسر جغرافیای ما نشان میدهد. این شرایط مطلوب، امکان تولید برق مؤثر را در طول فصول مختلف سال فراهم میآورد. با این حال، در مناطق خاصی که دارای بیشترین ظرفیت هستند (نواحی کویری با آسمان بسیار صاف)، این مقدار حتی میتواند به ۷ تا ۸ کیلووات ساعت بر متر مربع نیز افزایش یابد.
برای بررسی دقیق ظرفیت بالای تابش خورشیدی کشور و روشهای تخمین تولید برق، مقاله «ایران، بهشت برق خورشیدی» در وبسایت دکتر سولار، مرجع مناسبی است.
چنین اوج تابشی، راندمان اقتصادی پروژهها را به شدت بالا میبرد. در مجموع، میزان تابش سالانه برای کل کشور بین ۱۹۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات ساعت بر متر مربع برآورد میشود. این میزان از تابش، یکی از بالاترین مقادیر ثبتشده در منطقه است. این رقم بهطور قابلتوجهی از متوسط جهانی بیشتر است، که بر اهمیت استراتژیک موقعیت ایران در بازار انرژیهای تجدیدپذیر تأکید میکند.
بر اساس مطالعات جامع انجامشده توسط سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری انرژی برق (ساتبا) و نقشههای جهانی اطلس خورشیدی، مناطق دارای بیشترین پتانسیل تابش در نوار مرکزی، جنوب شرقی و جنوبی ایران متمرکز شدهاند.
بیشترین شدت و مدت تابش مربوط به کویر لوت و مناطق همجوار آن در استانهای کرمان و سیستان و بلوچستان است که بعضاً میزان تابش روزانه در آنها به ۷ تا ۸ کیلووات ساعت بر متر مربع نیز میرسد.
بزرگترین نیروگاههای خورشیدی کشور معمولاً در استانهای کرمان، یزد، اصفهان و فارس احداث شدهاند. این مناطق با تابش بالا و شرایط جغرافیایی مناسب، بهترین بازدهی تولید برق را در طول سال ارائه میدهند و به همین دلیل میزبان پروژههای بزرگ و نیروگاههای ۱۰ مگاواتی و بالاتر هستند.
| دستهبندی منطقهای | استانها و مناطق اصلی | میزان تقریبی تابش روزانه (PSH) | ویژگیهای اقلیمی برجسته |
| ۱ | جنوب شرق و قلب کویر | کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان (شامل مناطق کویری داخلی) | تابش روزانه بالاتر از ۶.۵ کیلووات ساعت بر متر مربع، ارتفاع نسبی، خشکی هوا، کمبود پوشش گیاهی و آسمان بسیار صاف |
| ۲ | فلات مرکزی ایران | یزد، اصفهان (مناطق جرقویه و کویری)، خراسان جنوبی، سمنان | تابش روزانه بین ۵.۵ تا ۶ کیلووات ساعت بر متر مربع، دوری از رطوبت دریا، تعداد زیاد روزهای آفتابی، حداقل گرد و غبار فصلی |
| ۳ | جنوب و جنوب غرب | فارس (مناطق مرکزی و جنوبی)، خوزستان، بوشهر | تابش روزانه بالاتر از ۵.۵ کیلووات ساعت بر متر مربع، نزدیکی به مدار رأسالسرطان و زاویه تابش عمودی مناسبتر |
پتانسیل بالای مناطق مختلف ایران برای تولید انرژی خورشیدی تنها به موقعیت جغرافیایی خاص آنها مربوط نمیشود، بلکه ترکیبی از عوامل محیطی زیر با همکاری یکدیگر، باعث میشوند که مناطق مختلف ایران پتانسیل بالایی برای تولید انرژی خورشیدی داشته باشند. برای بررسی جامع اهمیت این شرایط اقلیمی، مقاله «تأثیر اقلیم منطقه بر طراحی اولیه نیروگاههای خورشیدی» در وبسایت دکتر سولار، راهنمای مناسبی در این زمینه است.
• ضریب شفافیت اتمسفر: مناطق کویری در بخشهای مرکزی و شرقی ایران، کمترین میزان رطوبت و ذرات معلق مانند ابرهای بارانزا را دارند. این شفافیت بالا در جو باعث میشود تابش خورشید با کمترین تضعیف به سطح زمین برسد، که بهویژه در ساعات میانه روز، راندمان تولید انرژی را افزایش میدهد.
• شاخص ساعات آفتابی: این شاخص که به عنوان "ساعات معادل تابش اوج" نیز شناخته میشود، نشاندهنده تعداد ساعتهایی است که تابش خورشید به حدی است که شدت آن معادل ۱ کیلووات بر متر مربع میباشد. در مناطق جنوبی و مرکزی ایران، این مقدار معمولاً بین ۵.۵ تا ۶.۵ ساعت در روز است، که بدین معنی است که این مناطق انرژی بیشتری از خورشید دریافت میکنند.
• پدیده آلبیدو (Albedo): در مناطق کویری کشور، سطوح شنی و سفید رنگ باعث بازتاب بیشتر نور خورشید میشوند. این بازتاب بیشتر بهویژه در نیروگاههایی که از پنلهای دوطرفه (Bifacial) استفاده میکنند، میتواند راندمان تولید انرژی را بین ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش دهد.
در مقالهای در سایت دکتر سولار با عنوان «تأثیر اقلیم منطقه بر طراحی اولیه نیروگاههای خورشیدی» به بررسی اهمیت شرایط اقلیمی (تابش، دما، باد و رطوبت) در انتخاب زاویه نصب، نوع تجهیزات و طراحی نیروگاه خورشیدی در کشورمان پرداخته شده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مراحل فنی، اقتصادی و حقوقی امکانسنجی پروژههای نیروگاه خورشیدی در کشور، مقاله «راهنمای کامل امکانسنجی احداث نیروگاههای خورشیدی در ایران» در سایت دکتر سولار اطلاعات مفیدی ارائه میدهد.
کشورمان دارای پتانسیل بسیار بالای تولید انرژی خورشیدی است، بهطوری که میانگین تابش انرژی خورشیدی روزانه (PSH) در بخشهای وسیعی از کشور بین ۵.۵ تا ۶ کیلووات ساعت بر متر مربع است. این میزان در مناطق کویری (بهویژه کویر لوت) به ۷ تا ۸ کیلووات ساعت بر متر مربع نیز میرسد و میزان تابش سالانه کل کشور ۱۹۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات ساعت بر متر مربع برآورد میشود که بالاتر از متوسط جهانی است.
مناطق اصلی با بیشترین شدت و مدت تابش در نوار مرکزی، جنوب شرقی و جنوبی کشور متمرکز هستند:
• جنوب شرق و قلب کویر (کرمان، سیستان و بلوچستان): بالاترین تابش روزانه (بیش از ۶.۵ کیلووات ساعت بر متر مربع).
• فلات مرکزی (یزد، اصفهان): تابش مناسب (۵.۵ تا ۶ کیلووات ساعت بر متر مربع) با تعداد روزهای آفتابی زیاد.
• جنوب و جنوب غرب (فارس، بوشهر): تابش بالا (بیش از ۵.۵ کیلووات ساعت بر متر مربع) به دلیل نزدیکی به مدار رأسالسرطان.
ارسال نظر
آموزش خورشیدی 
خبرهای مرتبط
