
افزایش تقاضا برای انرژیهای تجدیدپذیر، صنعت نیروگاههای خورشیدی را به سرعت در حال رشد قرار داده است. با این حال، بسیاری از افراد و کسب وکارها از پیچیدگیها و زمانبندی دقیق فرآیند نصب آگاهی کافی ندارند. مدت زمان نصب یک نیروگاه خورشیدی، به عوامل متعددی از جمله مقیاس پروژه، نوع سیستم، شرایط جغرافیایی و فرآیندهای اداری بستگی دارد. در ادامه این مطلب، به بررسی مدت زمان لازم برای نصب و راهاندازی انواع نیروگاههای خورشیدی در مقیاسهای مختلف پرداخته میشود.
نصب یک نیروگاه خورشیدی، فرآیندی چند مرحلهای است که هر مرحله زمان مشخصی را به خود اختصاص میدهد. درک این مراحل به مدیریت بهتر زمان و منابع کمک میکند.
در این مرحله، تیم مهندسی با بررسی محل پروژه (سقف، زمین و...)، میزان تابش خورشید، الگوی مصرف برق مشتری و بارهای الکتریکی، یک طرح اولیه را ارائه میدهد. این ارزیابی شامل طراحی اولیه سیستم، تخمین توان مورد نیاز و برآورد اولیه هزینهها است.
این مرحله شامل تحلیل سایهبانهای احتمالی با استفاده از نرمافزارهای تخصصی مانند PVsyst، بررسی جهت و شیب سقف و همچنین محاسبه دقیق مصرف انرژی بر اساس قبوض برق یک سال اخیر است.
پس از تأیید طرح اولیه، مهندسین برق و سازه، نقشههای دقیق سیستم را تهیه میکنند. این نقشهها شامل جزئیات سیمکشی، جانمایی پنلها، محل نصب اینورتر و سیستمهای ایمنی است. این مدارک برای مرحله اخذ مجوزها ضروری هستند.
در این مرحله، تمامی محاسبات مربوط به بار وارد بر سازه، سایزینگ کابلها، انتخاب تجهیزات حفاظتی (مانند فیوزها و کلیدهای قطع اضطراری) و طراحی سیستم ارتینگ انجام میشود تا از مطابقت با استانداردهای ملی و بینالمللی اطمینان حاصل شود.
این مرحله اغلب زمانبرترین بخش فرآیند است و مدت زمان آن به بوروکراسی اداری و قوانین محلی بستگی دارد. مجوزهای لازم شامل مجوزهای ساخت، مجوز اتصال به شبکه از شرکت توزیع برق و تأییدیههای سازمانهای مربوطه است.
فرآیند اخذ مجوز نیازمند ارائه مدارک کامل مهندسی و فرمهای مربوط به اتصال به شبکه است. تأخیر در این مرحله میتواند به دلیل نواقص در مدارک، بررسیهای طولانیمدت توسط سازمانها یا صف انتظار برای دریافت تأییدیه باشد.
پس از دریافت مجوزها، تجهیزات اصلی مانند پنلهای خورشیدی، اینورترها، سازههای نگهدارنده، کابلها و باتریها (در صورت نیاز) از تولیدکنندگان یا واردکنندگان تهیه و به محل پروژه ارسال میشوند. مدیریت این فرآیند لجستیکی برای جلوگیری از هرگونه تأخیر در پروژه حیاتی است.
زمان تأمین تجهیزات بسته به موجودی بازار، محل تولید و پیچیدگی تجهیزات (مانند اینورترهای خاص یا پنلهای سفارشی) متغیر است. تأخیر در این مرحله میتواند به دلیل مشکلات در زنجیره تأمین یا فرآیندهای گمرکی رخ دهد و جدول زمانی پروژه را مختل کند.
این مرحله شامل نصب پنلها روی سازه، سیمکشی، نصب اینورتر و اتصال به تابلو برق اصلی است. در پروژههای خانگی کوچک، این مرحله میتواند بسیار سریع انجام شود، در حالی که در نیروگاههای صنعتی بزرگ، زمان بیشتری نیاز دارد.
نصب فیزیکی شامل نصب پنلها بر روی سازههای فلزی، اتصال پنلها به رشتههای سری (Strings) و اتصال رشتهها به اینورتر است. در پروژههای بزرگ زمینی، آمادهسازی زمین و نصب فونداسیون نیز زمانبر خواهد بود.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقالهای در دکتر سولار با عنوان «اخذ مجوز احداث نیروگاه خورشیدی؛ راهنمای جامع سرمایهگذاران» اطلاعات مفیدی درباره مراحل و مدت زمان نصب و راهاندازی انواع نیروگاههای خورشیدی ارائه میدهد.
مدت زمان نصب یک نیروگاه خورشیدی بهطور مستقیم به مقیاس آن بستگی دارد. با افزایش اندازه پروژه، پیچیدگیهای فنی، اداری و لجستیکی آن نیز به شکل چشمگیری بیشتر میشود که مستقیماً بر جدول زمانی تأثیر میگذارد. درک این تفاوتها برای برنامهریزی واقعبینانه ضروری است.
این پروژهها که معمولاً بر روی سقف خانهها نصب میشوند، سریعترین و سادهترین فرآیند نصب را دارند. زمانبندی این نوع پروژهها به دلیل محدود بودن تعداد پنلها و ساده بودن فرآیندهای اداری، کوتاه است.
• مدت زمان کل: حدود ۲ هفته تا ۳ ماه.
بخشهای زمانبر این پروژه شامل مراحل اداری است؛ به عنوان مثال، دریافت مجوزهای محلی و تأییدیه شرکت برق ممکن است ۲ تا ۱۰ هفته به طول انجامد. در مقابل، نصب فیزیکی توسط یک تیم کوچک در عرض ۱ تا ۳ روز کاری به پایان میرسد. این سرعت، باعث جذابیت بیشتر این مقیاس پروژه برای مصرفکنندگان نهایی میشود.
این پروژهها که اغلب برای تأمین برق کارخانهها، انبارها و مجتمعهای تجاری طراحی میشوند، پیچیدگی بیشتری نسبت به پروژههای خانگی دارند. ابعاد بزرگتر، نیاز به مهندسی دقیقتر و هماهنگیهای اداری بیشتری را میطلبد.
• مدت زمان کل: حدود ۳ تا ۶ ماه.
در این مقیاس، نیاز به تهیه نقشههای مهندسی دقیقتر، شامل تحلیل بار سازه و طراحی سیستمهای ایمنی پیشرفتهتر است. فرآیندهای مجوزدهی پیچیدهتر بوده و ممکن است نیاز به تأیید چندین نهاد دولتی باشد معمولا ۱ تا ۳ ماه زمان میبرد. نصب فیزیکی این پروژهها نیز به دلیل تعداد بیشتر پنلها و کابلکشیهای گستردهتر، چندین هفته به طول میانجامد و به تیمهای کاری بزرگتری نیاز دارد.
این پروژهها، که شامل نیروگاههای زمینی و مزارع خورشیدی با ظرفیت بیش از ۱ مگاوات هستند، پیچیدهترین و زمانبرترین پروژههای خورشیدی محسوب میشوند. وسعت پروژه و نیاز به مدیریت گسترده، زمان نصب را به شدت افزایش میدهد.
• مدت زمان کل: از ۶ ماه تا ۲ سال یا بیشتر.
فرآیندهای اداری در این مقیاس بسیار طولانیتر و دقیقتر هستند. آنها شامل مطالعات جامع زیستمحیطی، خرید یا اجاره زمینهای وسیع و اخذ تأییدیههای اتصال به شبکه انتقال برق فشار قوی میشوند که ممکن است ماهها یا حتی بیش از یک سال طول بکشد. آمادهسازی زمین شامل تسطیح، نصب فونداسیونهای بتنی و سازههای عظیم نگهداری پنلها است. سپس، فرآیند نصب پنلها و کابلکشیهای گسترده و پیچیده آغاز میشود که ماهها به طول میانجامد. مدیریت این پروژهها نیازمند یک تیم متخصص و مدیریت پروژه قوی است تا از رعایت زمانبندی اطمینان حاصل شود.
در ارتباط با این موضوع، مقالهای در دکتر سولار با عنوان «گامبهگام تا احداث یک نیروگاه خورشیدی» مراحل و مدت زمان نصب و راهاندازی نیروگاههای خورشیدی در کشور را بررسی میکند.
نصب و راهاندازی نیروگاههای خورشیدی فرآیندی چند مرحلهای است که زمان آن به مقیاس پروژه، نوع سیستم و شرایط اداری و فنی وابسته است. نیروگاههای خانگی کوچک (۵ تا ۲۰ کیلووات) به دلیل محدود بودن تعداد پنلها و ساده بودن فرآیندهای اداری، معمولاً در ۲ هفته تا ۳ ماه به بهرهبرداری میرسند.
پروژههای تجاری و صنعتی (۵۰ تا ۵۰۰ کیلووات) با نیاز به طراحی مهندسی دقیقتر و هماهنگی اداری بیشتر، اغلب ۳ تا ۶ ماه زمان میبرند. نیروگاههای مقیاس بزرگ (مگاواتی) به دلیل پیچیدگیهای گسترده فنی، لجستیکی و اداری، ممکن است از ۶ ماه تا بیش از ۲ سال طول بکشند.