با توسعه سریع نیروگاههای خورشیدی در ایران، بخش قابلتوجهی از پروژهها ناگزیر در اراضی ملی و مراتع جانمایی میشوند. برخلاف تصور رایج، دریافت مجوز از منابع طبیعی فقط به پرداخت اجاره یا اخذ موافقت اصولی ختم نمیشود؛ بلکه در بسیاری از موارد، حقوق بهرهبرداران پروانه چرا نیز باید بهصورت دقیق و قانونی تعیین تکلیف شود.
سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برای این منظور، فرمول مشخص و مصوبی دارد که مبنای محاسبه حقوق و خسارت بهرهبرداران مرتع در زمان خروج مرتع از چرخه چراست. آشنایی با این فرمول، برای فعالان حوزه نیروگاه خورشیدی نهتنها ضروری، بلکه از بروز اختلافات حقوقی و توقف پروژه جلوگیری میکند.
احداث نیروگاه خورشیدی در مرتع معمولاً باعث میشود:
کل یا بخشی از مرتع از چرخه چرا خارج شود
تعداد دام مجاز کاهش یابد یا به صفر برسد
بهرهبردار نتواند از حق عرفی و قانونی خود استفاده کند
در چنین شرایطی، طبق ضوابط منابع طبیعی، باید حقوق بهرهبردار پروانه چرا محاسبه و تعیین تکلیف شود؛ اینجاست که فرمول رسمی وارد عمل میشود.
بر اساس شیوهنامهها و دستورالعملهای ابلاغی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در خصوص تعیین حقوق بهرهبرداران پروانه چرا فرمول مورد استفاده بهصورت زیر است:
X = (A × B × C × D × E × K) + G
که در آن:
X: حقوق بهرهبرداران (به ریال)
A: تعداد دام مجاز مندرج در پروانه چرا
B: نیاز علوفهای یک واحد دامی در روز
(معادل ۱٫۷ کیلوگرم علوفه مرتعی)
C: قیمت یک کیلوگرم علوفه خشک مرتعی (ریال)
که هر ساله توسط سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور اعلام میشود
D: تعداد روزهای قابل بهرهبرداری و تعلیف دام
(حداکثر معادل ۱۵ سال)
E: نسبت دام مجاز حذفشده به کل دام مجاز مندرج در پروانه چرا
K: ضریب تعدیل
این ضریب بر اساس عواملی مانند:
سابقه بهرهبرداری
کیفیت و وضعیت مکانی مرتع
ارزش منطقهای
تنوع زیستی
حفاظت خاک و آب
وجود گیاهان دارویی یا صنعتی
تعیین میشود و معمولاً بین ۰٫۵ تا ۳ متغیر است.
G: ارزش اعیانیها و تأسیسات ایجادشده توسط بهرهبردار
که توسط کارشناس رسمی دادگستری برآورد میشود.
برخلاف تصور برخی سرمایهگذاران، این عدد:
❌ اجاره زمین نیست
❌ عوارض تغییر کاربری نیست
❌ بهای زمین یا مرتع نیست
بلکه:
ارزش اقتصادی حق چرا و منافع از دسترفته بهرهبردار مرتع را محاسبه میکند.
در پروژههای خورشیدی واقع در مرتع:
ابتدا جانمایی انجام میشود
وضعیت مرتع (دارای پروانه چرا یا فاقد آن) بررسی میگردد
در صورت وجود بهرهبردار:
میزان حذف دام یا خروج مرتع مشخص میشود
فرمول فوق اجرا میشود
عدد نهایی مبنای:
توافق
پرداخت
یا تصمیم کمیسیونهای ذیربط قرار میگیرد
عدم توجه به این مرحله میتواند باعث:
اعتراض بهرهبردار
توقف صدور مجوز
شکایت حقوقی
یا حتی ابطال بخشی از فرآیند اجرایی پروژه شود
نکته بسیار مهم برای فعالان حوزه خورشیدی این است که:
عوارض ۸۰٪ ارزش زمین → مربوط به قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها
این فرمول → مربوط به حقوق بهرهبردار مرتع در اراضی ملی
در پروژههای خورشیدی مستقر در مرتع، معمولاً فرمول حقوق بهرهبردار موضوعیت دارد، نه عوارض تغییر کاربری زمین کشاورزی.
آشنایی با این فرمول به شما کمک میکند:
برآورد دقیقتری از هزینههای پنهان پروژه داشته باشید
ریسک حقوقی پروژه را کاهش دهید
در مذاکرات با منابع طبیعی و بهرهبرداران آگاهانهتر عمل کنید
زمان اخذ مجوزها را کوتاهتر کنید
از توقف یا تعلیق پروژه جلوگیری کنید
احداث نیروگاه خورشیدی در مراتع، فقط یک موضوع فنی یا اقتصادی نیست؛ بلکه ابعاد حقوقی و اجتماعی جدی دارد. فرمول محاسبه حقوق بهرهبرداران مرتع، ابزاری رسمی و قانونی است که دانستن آن برای هر فعال حوزه انرژی خورشیدی یک ضرورت محسوب میشود.
سرمایهگذاری موفق در انرژی خورشیدی، از شناخت دقیق زمین آغاز میشود؛ نه فقط از تابش خورشید.
ارسال نظر
پنل خورشیدی 
خبرهای مرتبط